Symposium 'Nederlandse musea in oorlogstijd'

27 jun 2024, 09:30 - 17:30
Mauritshuis

Mauritshuis In Oorlogstijd Lege Lijsten

In een speciaal symposium staan we op 27 juni 2024 stil bij de impact van de Tweede Wereldoorlog op Nederlandse musea. Een tiental sprekers zal over dit onderwerp vertellen, gevolgd door een paneldiscussie onder leiding van Gerdien Verschoor, voormalig directeur van het internationale conservatorennetwerk CODART en van Herinneringscentrum Kamp Westerbork.

Met dit symposium lopen we vooruit op 2025. In dat jaar viert Nederland dat het tachtig jaar eerder werd bevrijd, na vijf jaar bezetting en oorlog. Iets om blijvend bij stil te staan, zeker nu in onze roerige wereld. De afgelopen jaren heeft het Mauritshuis uitgebreid onderzoek verricht naar wat er in het museum gebeurde tijdens de Tweede Wereldoorlog. Welke voorbereidingen werden getroffen, hoe hield het museum zich staande tijdens de oorlog en hoe was het leven van alle dag in en om het museum?

Het Mauritshuis had in de oorlogsjaren dezelfde zorgen en uitdagingen als veel andere Nederlandse musea. Bijzonder was de ligging, zo naast het Binnenhof en aan het Plein, dat het bolwerk vormde van het nazistische bewind van ons land. Op een steenworp afstand, op Plein 23, zetelde Reichskommissar für die besetzten niederländischen Gebiete, Arthur Seyss-Inquart. Aan de overkant, in het voormalige gebouw van de Hoge Raad aan Plein 2, was het Judenreferat gevestigd, waar de eerste anti-Joodse maatregelen werden genomen.

Let op: Het symposium is inmiddels uitverkocht.

Beeld: Lege Rembrandtzaal in het Mauritshuis, juli 1944 (foto: archief Mauritshuis)

Programma

09.30-10.00 Registratie met koffie en thee

10.00-10.10 Welkomstwoord
Martine Gosselink, Algemeen directeur Mauritshuis

10.10-10.40 Keynote: Wat er bleef? Het nazi-cultuurbeleid in Nederland en zijn erfenissen
Martijn Eickhoff, Directeur NIOD

10.40-10.45 Introductie
Gerdien Verschoor, Dagvoorzitter

Mauritshuis in Oorlogstijd

10.45-11.00 Op zoek naar het persoonlijke verhaal: de betekenis van egodocumenten
Edwin Buijsen, Hoofd Rijkserfgoedlaboratorium, RCE

11.00-11.15 ‘Wegens de uitzonderlijke kwaliteit der kunstwerken’: Over de lotgevallen van de schilderijen van het Mauritshuis tijdens de oorlog
Quentin Buvelot, Hoofdconservator Mauritshuis

11.15-11.30 Evenementen in het Mauritshuis
Marie Mundigler, Junior onderzoeker project Mauritshuis in oorlogstijd

11.30-11.45 Het Mauritshuis na de oorlog, 1945-1950
Jona Mooren, Secretaris Commissie Koloniale Collecties & Eelke Muller, Senior onderzoeker Expertisecentrum Restitutie, NIOD

11.45-12.00 De verwevenheid van RKD en Mauritshuis
Edward Grasman, Oud-wetenschappelijk medewerker Universiteit Leiden

12.00-12.15 Vragenronde

___

12.15-13.15 Lunch

Bouw Van De Ondergrondse Kunstkluis In Het Mauritshuis
Bouw van de ondergrondse kunstkluis in het Mauritshuis, oktober 1939 (foto: Gemeentearchief Den Haag)

Nederlandse musea in oorlogstijd

13.15-13.30 Boijmans in de oorlog – een terugblik
Peter van der Coelen, Conservator Prenten en Tekeningen, Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam

13.30-13.45 Het Kunstmuseum Den Haag tijdens de bezetting: lijdzaam verzet, maar de bezetter te vriend houden
Geert-Jan Mellink, Historisch onderzoeker

13.45-14.00 Ausserordentlich behilflich’. Sam van Deventer, honorair directeur van het Rijksmuseum Kröller-Müller tijdens de Duitse bezetting
Ariëtte Dekker, Zelfstandig (economisch-)historisch schrijver en onderzoeker

14.00-14.15 Vragenronde

14.15-14.30 Rijksmuseum 1933-1945: bescherming en verwerving
Mara Lagerweij, Provenance specialist & Marion Anker, Wetenschappelijk medewerker, Rijksmuseum, Amsterdam

14.30-14.45 Kunstbescherming in kort bestek
Frans Rikhof, Historicus en archivaris

14.45-15.00 Joodse musea en Joods bezit in en na oorlogstijd
Emile Schrijver, Algemeen directeur Joods Cultureel Kwartier, Amsterdam

15.00-15.15 Vragenronde

___

15.15-15.40 Koffie en thee

___

15.40-16.10 Paneldiscussie met Q&A over het belang van onderzoek naar de geschiedenis van Nederlandse musea in oorlogstijd
Discussieleider: Gerdien Verschoor

Panelleden:

Sanne Letschert, Directeur Cultural Emergency Response

Martijn Eickhoff, Directeur NIOD

Edwin Buijsen, Hoofd Rijkserfgoedlaboratorium, RCE

Quentin Buvelot, Hoofdconservator Mauritshuis

16.10-16.20 Afsluitend woord
Rudi Ekkart, Lid adviescommissie onderzoeksproject Mauritshuis in oorlogstijd

16.20-16.30 Afsluitend woord
Judith Niessen, Hoofd Collectie & Wetenschap Mauritshuis

___

16.30-17.30 Borrel in de Brasserie

Met dank aan

Het door het Mondriaan Fonds gesteunde onderzoek naar het Mauritshuis in oorlogstijd is uitgevoerd in samenwerking met het NIOD en het RKD - Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis. Het onderzoek vormt het fundament voor onze tentoonstelling Mauritshuis in oorlogstijd (13 februari tot en met 29 juni 2025).

Contact

Heb je een vraag of opmerking, neem gerust contact met ons op door te mailen naar oorlogstijd@mauritshuis.nl.