We zijn megatrots om deel te nemen aan het Museum Murals project, een unieke samenwerking met 20 Nederlandse musea. De Braziliaanse Daiara Tukano sluit ons grote landelijke project kleurrijk af met een muurschildering in het Mauritshuis. Maar welke muur heeft ze beschilderd? En vooral, waardoor werd zij geïnspireerd? De geschiedenis van ons museum, meerdere schilderijen of toch door één specifiek schilderij? Kom erachter!
Over Daiara
Daiara Tukano, compleet: Daiara Hori Figueroa Sampaio - Duhigiô, van de inheemse Tukano-bevolking van Brazilië, is geboren in São Paulo. Daiara studeerde Visual Arts en rondde een master af in Human Rights aan The University of Brasília. Tukano bestudeert in haar werk de cultuur, geschiedenis en traditionele spiritualiteit van haar volk in combinatie met familie. Naast haar werk als kunstenaar is ze ook activist, educator en communicator.
Ze maakt indrukwekkende murals die de oorsprong van haar cultuur vastleggen. Met haar kunst benadrukt ze de verbinding tussen mens en natuur, en de kracht van inheemse tradities. Haar levendige murals verbinden verleden en heden, en nodigen ons uit om de wereld door een ander perspectief te zien.
Inspiratie
Daiara Tukano maakte in het Mauritshuis een kleurrijke muurschildering geïnspireerd op onze collectie en geschiedenis. De muurschildering voor Museum Murals, getiteld Wirõ ah’cipá (Shimmers of the wind), slaat een brug tussen het heden en de tijd waarin Johan Maurits - de stichter van het Mauritshuis - die de kolonie Nederlands-Brazilië bestuurde.
Daiara Tukano: “Het puttertje van Carel Fabritius viel mij meteen op en bleef in mijn gedachten hangen. Een vogeltje dat vastgeketend is. Het idee van een vogel die niet meer kan vliegen omdat het aan een ketting vastzit gaf mij een erg ongemakkelijk gevoel. Voor het Yé'pá Mahsã-volk waar ik toe behoor zijn vogels erg heilig en het is belangrijk dat ze vrij zijn. Het zijn boodschappers die door verschillende lagen van de wereld gaan.”
Daiara laat in haar muurschildering vogels vrij vliegen, dit in tegenstelling tot het vastgeketende Puttertje van Fabritius.
Daiara Tukano: "In dit werk staat een heel klein, maar belangrijk vogeltje centraal, namelijk de zwaluw. Zwaluwen zijn vogels die over de hele wereld reizen. En net als de reizigers die naar onze gebieden kwamen, gaan ook zij heen en weer tussen de Amazone en Europa. Op deze muurschildering zien we ook de kano-slang, een beeld dat aan de basis ligt van ons oorsprongsverhaal (wij zijn de volkeren van de kano-slang der verandering). De kano-slang wordt vergezeld door een zwerm vrije vogels die meezingen met de wind met een boodschap van nieuwe contacten, nieuwe dialogen die ontstaan op deze plek van herinnering, tussen Brazilië en Nederland, tussen de Amazone en Den Haag en dit museum."
Subtiele kleurnuances
Daiara Tukano maakte verschillende schetsen voor deze muurschildering, waaruit de medewerkers van het museum konden kiezen. Dit is echter niet de manier waarop ze gewoonlijk werkt. “Het proces is heel persoonlijk en elke keer anders. Er is niet één manier om te werken.” Normaal gesproken plant ze niet van tevoren, zegt ze. Normaal gesproken maakt ze schetsen uit de vrije hand direct op de muur met een potlood, wat ze deze keer ook heeft gedaan.
De schetsen worden vervolgens opgevuld per kleur. Eerst de slang, dan de zwaluwen, de roze achtergrond, de witte sterren en als laatste alle details. “Ik probeer hier het licht te verkennen. Ik werk met een heel speciale inkt, 'interference-inc'. Het creëert kleurrijke reflecties in het zonlicht. Blauwe, violette en gouden effecten. Deze reflecties zijn moeilijk vast te leggen met een camera, maar we kunnen ze zien met onze ogen”.
Op deze manier lijken de sterren te twinkelen en verbeeldt ze de harde wind in Den Haag, die de zwerm zwaluwen door de lucht laat zweven. “Ik heb geprobeerd de wind vast te leggen, dat is één van de kenmerken die ik zo mooi vind aan deze stad”.
