Slow Food is de eerste tentoonstelling die zich exclusief toelegt op het maaltijdstilleven. Ze toont de ontwikkeling van het vroege maaltijdstilleven in de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden. Vanaf 1600 gingen Vlaamse, en vervolgens ook Hollandse kunstenaars schilderijen maken van maaltijden.
Clara in de hoofdrol
In Antwerpen werkten omstreeks 1600 twee schilders die door hun relatief omvangrijke productie als de pioniers van het maaltijdstilleven beschouwd worden: Osias Beert en Clara Peeters. De twee maaltijdstillevens van Beert die in de tentoonstelling zijn opgenomen, hebben een donkere achtergrond waartegen het doorzichtige, glimmende glaswerk mooi afsteekt. Op beide stillevens is een keur aan schalen en borden te zien, gevuld met oesters, koekjes, vruchten of suikerwerk. De Vlaamse schilderes Clara Peeters, van wie het Mauritshuis in 2012 een sleutelstuk verwierf, is met maar liefst zes werken in de tentoonstelling vertegenwoordigd. Peeters is vermoedelijk de eerste vrouwelijke schilder van zelfstandige stillevens in de Nederlanden.
Interpretatie
Kunsthistorici hebben geprobeerd betekenissen te vinden in deze voorstellingen, maar de interpretatie blijft een lastig vraagstuk. In talloze stillevens uit de zeventiende eeuw ligt een vergankelijkheidsgedachte besloten en maaltijdstillevens vormen op deze regel geen uitzondering. Zo is de vanitas-symboliek op maaltijdstillevens van Claesz en Heda expliciet gemaakt door een horloge in de voorstelling op te nemen.
Een goede maaltijd geldt tegenwoordig als een teken van welvaart en welbevinden, maar de vraag dringt zich op of de grote overvloed van etenswaren op de schilderijen niet beschouwd moet worden als aansporing tot matigheid. Op diverse schilderijen van Peeters staat in elk geval het woord ‘TEMP[ERANTIA]’ (matigheid) op het heft van een prominent weergegeven mes. Daarmee heeft zij mogelijk een diepere lading aan haar voorstellingen willen geven.
