National Trust. Hollandse meesters uit Britse landhuizen

11 okt 2018

National Trust Dunham Massey

Vanaf 11 oktober 2018 organiseert het Mauritshuis een tentoonstelling rond 17de-eeuwse Hollandse schilderijen met een Engelse herkomst. Twee-en-twintig Hollandse meesters uit twaalf Britse landhuizen vertellen het verhaal van de enorme populariteit van deze kunstenaars uit de Gouden Eeuw in het Verenigd Koninkrijk. Met name in de 18de en 19de eeuw versierde de Britse adel de vertrekken van zijn monumentale landhuizen met landschappen, portretten, stillevens en genrestukken van de beroemdste oude meesters, onder wie Rembrandt, Aelbert Cuyp, Pieter Saenredam en Jan Steen.

Voor deze tentoonstelling selecteerde het Mauritshuis enkele van de meest bijzondere Hollandse schilderijen uit huizen van de National Trust, de charitatieve organisatie die historische en natuurlijk monumenten in beheer heeft in Engeland, Wales en Noord-Ierland. Het Mauritshuis heeft daarmee een primeur, want nooit eerder werd een dergelijke selectie getoond buiten het Verenigd Koninkrijk.

Cuyp, Rembrandt, Steen

Eén van de topstukken in de tentoonstelling is een bijna 2 meter breed Gezicht op Dordrecht vanuit het noorden van Aelbert Cuyp (c.1655) met een schitterende avondlucht (Ascott House, Buckinghamshire). Cuyps schilderijen waren vanaf de 18de eeuw razend populair bij de Engelse elite en de beste werken van zijn hand zijn daarom nog altijd in dat land te vinden. In Nederland zijn ze daarentegen tot op de dag van vandaag zeer zeldzaam. Dit schilderij was zó groot dat het rond 1774 in tweeën werd gedeeld en apart verkocht. In 1842 kwamen de delen weer bij elkaar.

Rembrandt schilderde in zijn leven minstens 40 zelfportretten en uit Buckland Abbey in Devon komt Zelfportret met gevederde baret (1635). Dit werk is tegelijk een voorbeeld van een tronie, een geschilderde studie waarbij de geportretteerde in exotisch kostuum is uitgedost.

Upton House, met zijn beroemde schilderijencollectie, is de thuishaven van Interieur van de Catharinakerk te Utrecht van Pieter Saenredam uit c. 1660. Dit schilderij wordt gekenmerkt door de vredige harmonie van het enorme witte interieur waarin mensen ondergeschikt zijn. Uiteraard ontbreekt Jan Steen niet. Zijn oeuvre is enorm en in zijn schilderijen waren taveernes, cafés en bordelen favoriet. In het schilderij De Vermoeide Reiziger, eveneens uit Upton House, uit c. 1660-61, biedt de vrouw de man een glas wijn aan; of is er meer aan de hand?

Bekende schilders als Abraham Bloemaert, Gerard ter Borch, Gerrit van Honthorst, Pieter de Hooch en Gabriel Metsu ontbreken niet.

Gerard ter Borch, Een officier die buigt voor een dame, c. 1662, Doek, 76 x 68 cm, National Trust, Polesden Lacey, Surrey
Gerard ter Borch, Een officier die buigt voor een dame, c. 1662, Doek, 76 x 68 cm, National Trust, Polesden Lacey, Surrey

Begunstigers

De tentoonstelling werd mede mogelijk gemaakt door de Dutch Masters Foundation, de BankGiro Loterij, het legaat van de heer G.A. den Hartog, de Stichting Zabawas, alsmede de rijksoverheid: de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft namens de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een indemniteitsgarantie toegezegd.

National Trust

De Britse liefdadigheidsorganisatie National Trust - opgericht in 1895 - beheert onder meer ruim tweehonderd landhuizen mét hun inhoud, inclusief de bijbehorende tuinen, bijgebouwen en landerijen. Jaarlijks bezoeken ruim 20 miljoen mensen de National Trust Houses. In totaal zijn vanaf oktober 22 schilderijen te zien uit 12 verschillende landhuizen, zoals Ham House, Dyrham Park, Polesden Lacey en Ashdown House. De tentoonstelling reist via het Holburne Museum in Bath naar het Mauritshuis en is ten slotte te zien in Petworth House (UK), dat ook in bezit is van de National Trust.

The Frick Collection, The Royal Collection

Het Mauritshuis bracht al eerder grote internationale collecties naar Nederland. In 2015 toonde het museum een unieke selectie kunstwerken uit The Frick Collection in New York en in 2017 waren schilderijen te zien uit de grootste privé-verzameling schilderijen ter wereld: die van het Britse koningshuis.