De Vereniging Rembrandt helpt musea bij het aankopen van bijzondere kunst. Zo zorgen zij er voor dat unieke schilderijen in Nederland kunnen blijven. Dit doet de Vereniging Rembrandt inmiddels al 130 jaar.
Wist je dat het Mauritshuis het eerste museum was dat door de Vereniging Rembrandt werd gesteund? Inmiddels zijn er ruim 50 schilderijen in het Mauritshuis, die zijn aangekocht met hup van de Vereniging. Beroemde aankopen zijn onder andere Lachende jongen van Frans Hals, So voer gesongen, soo na gepepen van Jan Steen en Portret van een oude man van Rembrandt.
Een lange geschiedenis
Al in 1894 kon met steun van de Vereniging Rembrandt een belangrijk werk worden toegevoegd aan de Mauritshuis collectie. Abraham Bredius, destijds directeur van het Mauritshuis, wist het schilderij Portret van een man uit de familie Lespinette van Hans Memling hierdoor te verwerven voor het Mauritshuis. En nog steeds wordt het museum door de Vereniging Rembrandt gesteund bij de uitbreiding van zijn collectie oude meesters.
Hans Memling, Portret van een man uit de familie Lespinette, ca. 1485 - 1490
Dit paneel met een biddende man vormde oorspronkelijk het rechterluik van een devotiediptiek waarbij op het verloren linkerluik waarschijnlijk Maria en kind te zien waren, tot wie de geportretteerde zijn gebed richtte. Het portret werd in 1894 op een veiling aangeboden als een schilderij van Antonello da Messina. Abraham Bredius had echter onmiddellijk door dat het een werk van Hans Memling betrof en sloeg onmiddellijk zijn slag. Bredius kreeg van de Vereniging Rembrandt een aankoopkrediet en sindsdien hangt het werk in het Mauritshuis, waar het nog steeds een van de hoogtepunten van de collectie vormt.
Jan Steen, So voer gesongen, soo na gepepen, ca. 1665
Dit levendige schilderij is niet alleen een groepsportret, maar bevat ook een zelfportret van Jan Steen. Hij is de man met de zwarte hoed die het jongetje leert roken, waarmee hij illustreert dat kinderen niet alleen het goede, maar ook het slechte voorbeeld van hun ouders overnemen. Dit werk is ongetwijfeld bedoeld als waarschuwing aan alle ouders. Al sinds 1816 hing dit schilderij in Den Haag als onderdeel van de verzameling Steengracht. Toen deze verzameling in 1913 onder de veilinghamer zou komen, luidden twee Haagse bestuurders van de Vereniging Rembrandt de alarmklok en stelden voor de gehele collectie te verwerven. De Vereniging startte een grootscheepse campagne om geld in te zamelen en kon daarmee een deel van de collectie kopen, waaronder dit schilderij van Jan Steen. Zo bleef dit iconische schilderij behouden voor de collectie Nederland en heeft het Mauritshuis er een publiekstrekker bij.
Frans Hals, Lachende jongen, ca. 1625
In 1968 kocht het Mauritshuis met behulp van o.a. de Vereniging Rembrandt dit kleine portretje van een lachend jongetje dat door Frans Hals met snelle streken en ongelofelijke trefzekerheid is geschilderd. Het schilderijtje was ooit gekocht door de twintigjarige Barones Anne-Marie de Goldschmidt-Rothschild, die het vijftig jaar koesterde en het tijdens haar omzwervingen over de wereld altijd bij zich hield. Uiteindelijk heeft zij het voor een vriendenprijs aan het Mauritshuis verkocht, maar alleen op voorwaarde dat zij het gedurende de rest van haar leven negen maanden per jaar in bruikleen zou krijgen. Tussen 1968 en 1973 reisde het schilderijtje dan ook jaarlijks tussen Parijs en Den Haag. Vanaf 1973 is het dagelijks te bewonderen in het Mauritshuis.
Jan Davidsz de Heem, Vaas met bloemen, ca. 1670
Bloemstillevens van De Heem zijn zeldzaam. Daarom was het Mauritshuis zeer verheugd toen de Stichting Vrienden van het Mauritshuis met behulp van de Vereniging Rembrandt dit kleurrijke en zeer goed bewaarde doek in 1993 wist te verwerven. Sindsdien is dit eersteklas exemplaar als langdurig bruikleen in het bezit van het museum.
Rembrandt, Portret van een oude man, 1667
Een late Rembrandt verwerven is een uitdaging omdat vrijwel alle meesterwerken al in museaal bezit zijn. Dit schilderij uit de late periode van Rembrandt is in zeer goede staat en heeft veel zeggingskracht. De oude man zit bijna klem in de stoel en zijn jas kan bij zijn buik nauwelijks dicht. Met één streek van zijn penseel weet de schilder dit uit te beelden. Dat het Mauritshuis een bod kon doen op deze Rembrandt was een buitenkansje. Het voorlopige koopcontract werd in 1999 al gesloten voordat er fondsen beschikbaar waren. Maar de bijdrage van de Vereniging Rembrandt heeft veel andere organisaties en particuliere instellingen over de streep getrokken om deel te nemen in deze aankoop. Daarmee kwam een droom van het Mauritshuis uit.
Paul Bril, Berglandschap met de heilige Hiëronymus, 1592
Paul Bril trok als jonge schilder van Antwerpen naar Rome en werd daar de invloedrijkste landschapsschilder van zijn tijd. Dit landschap schilderde Bril op koper, een ondergrond die heel geschikt is voor fijne details. Links is de heilige Hiëronymus te zien die in eenzaamheid bidt en boete doet. Het landschap is een fantasielandschap zoals Vlaamse kunstenaars in de 16de eeuw dat schilderden. In 2013 is dit schilderij door het Mauritshuis verworven. Door de gestegen prijzen op de kunstmarkt is het tegenwoordig geen uitzondering dat de gelden bijeen worden gebracht door meerdere partijen. Dat geldt onder andere voor dit schilderij van Paul Bril, waaraan ook de Vereniging Rembrandt heeft bijgedragen.
